اشنایی با رشته گفتار درمانی

 آشنایی با رشته گفتاردرمانی

گفتاردرمانی یکی از مجموعه های پیراپزشکی واز رشته های توانبخشی است .رشته گفتاردرمانی به بررسی اختلالات گفتاری می پردازد . یعنی درابتدا درمانگر نوع اختلال رابا توجه به علائم و تستهای مختلفی که انجام می دهد تشخیص داده وبا توجه به شدت ونوع اختلال، برنامه درمانی راطرح ریزی می نماید

انواع اختلالات گفتارزبان

انواع اختلالات گفتاروزبان عبارتند از:

1-تاخیر درگفتاروزبان 2- اختلالات روانی گفتار3- اختلالات صوت 4- اختلالات زبانی 5- اختلالات تشدیدی 6- اختلالات تولیدی

1-تاخیر در گفتاروزبان delayed speech and language

افرادی دارای این مشکل هستند که به دلایل مختلف ازقبیل ناشنوایی- عقب ماندگی ذهنی – فلج مغزی دیرتر از حد طبیعی شروع به صحبت می کنند و گفتاروزبانشان درحدسنشان نمی باشد

2-اختلالات روانی گفتارfluency disorder

افرادای که لکنت زبان وپریده گویی دارند جزءاین گروه هستند

 لکنت زبان(stuttering ) زمانی اتفاقی می افتد که درروند طبیعی گفتاروقفه های غیر طبیعی وناگهانی بواسطه تکرار صداها هجا ها کشیده گویی :طولانی ادا کردن صدا ها – کلمات وهجا میا نپرانی :گیر:قفل ورفتارها ی وابسته ایجاد می شود.
 بریده گویی ( cluttering ) :زمانی اتفاق می افتد که میزان تکلم دچاراشکال شود و گفتارفرد بیش از حد سریع باشد وفرد در گفتاراز گفتن برخی از اصطلاحات صرفنظرکند

3-اختلالات صوتیvoice disorder

زمانی اختلال صوتی وجود دارد که کیفیت ؛زیروبمی ؛ بلندی و انعطاف پذیری صوت فردی متفاوت ازصوت افراد؛ جنس؛ سن؛ گروه وفرهنگ مشابه وی باشد . وجود یاعدم وجوداختلال صوت ومیزان آن نسبت به قضاوت شنونده متفاوت است.بنابراین کودکان ؛ والدین ؛ بزرگسالان و آسیب شناسان گفتار و زبان اختلال یا عدم اختلال را بر طبق نیازها و زمینه خود تعیین می کنند .

اختلالات صوتی را میتوان به صور گوناگون طبقه بندی کرد. برخی براساس سبب شناسی؛ برخی براساس ادراکی وتعدادی دیگر براساس جنبش شناسی تقسیم می کنند.

 در طبقه بندی براساس سبب شناسی؛ اختلالات صوتی را میتوان به دو دسته 1- عضوی: که شامل بد آوایی و بی آوایی بدلیل ضایعات بافتی یا بیماریهای عصبی شناخت. 2- روانزاد: که شامل صوت ناهنجار در اثر سایکو نوروز ؛ اختلالات شخصیتی یا الگوی های نادرست تقسیم کرد .

 در طبقه بندی براساس دیدگاه ادراکی اختلال دریک یا تعدادی از مؤلفه ها ی صوت شامل زیروبمی بلندی وکیفیت وجوددارد.

 درطبقه بندی جنبش شناسی به دوبخش عمده پرکاری وکم کاری صوتی تقسیم می شود علائم اختلالات صوت شامل مواردزیراست

1-گرفتگی صوت 2- نفس آلودگی صدا 3- خستگی صوتی 4- کاهش دامنه آواسازی

5- بی صدا 6- قطع زیروبمی یاصدای زیرنامناسب 7- آواسازی توام باتلاش وکوشش 8 - لرزش

4-اختلالات زبانیlanguage disorder

ازجمله اختلالات زبانی آفازی است .آفازی درسه فراینددرک زبان فرمول بندی زبان و یا هر دواختلال بوجود می آید.

آفازی دراثر آسیب به مناطق مختلف مغزی درنیمکره چپ به علل مختلف مانند تصادف سکته مغزی تروما وغیره بوجود می آید آفازی براساس منطقه ای که آسیب دیده تقسیم بندی شده است وشامل انواع زیراست

1- آفازی ورنیکه 2- آفازی بروکا 3- آفازی انتقالی 4- آفازی ترانس کورتیکال حسی5- آفازی گلوبال 6- آفازی ترنس کوتیکال حرکتی

وبراساس نوع آفازی ممکن است علائم زیر دیده شود. پارافازیا - اختلال تکرار - اختلال درخو ندان ونوشتن – اختلال دردرک وبیان - اختلال درنامیدن

5-اختلالات تشدیدresonance disorder

تشدید زیر مجموعه کیفیت صوت است در اختلالات تشدید دراثر اختلال در عمکرددریچه کامی- حلقی به علل مختلف فرایند تشدید به درستی انجام نمی شود دو به عبارت دیگر توازن خیشومی – دهانی بهم خورده است.انواع اختلالات تشدیدعبارتند از1- خیشومی شدگی بیش ازحد : تشدیدبیش ازحد هوا درحفره بینی که ممکن است همراه با خروج هوا ازبینی باشد یا نباشد.دراین حالت ممکن است برای جلوگیری از خروج هوا درپرده های بینی حرکات انقباضی دیده شود.2- خیشومی کمتراز حد :تشدید صداهای خیشومی درحفره بینی یا صورت نمیگیرد یا بسیار کم است .3- مختلط: به علت اتصال حفره های بینی وانسداد درقسمت خلف یا قدام بینی هردوحالت خیشوم شدگی وجوددارد.

6-اختلالات تولیدی Articulation disorder

اختلالات تولیدی مشخصا ً بیش از هر نوع عارضه گفتاری وقت وتوجه آسیب شناسان گفتار را به خود مشغول میکند و تقریبا 80 درصد موارد اختلالات گفتاری را تشکیل میدهد. اینگونه افراد درتولیدو بیان همخوانهاو واکه ها مشکل دارندوبه صورت های زیر بیان می شوند

1- حذف :یعنی یکی ازهم خوانها را حذف میکنند.(مثلآخ به خط ) 2 - خرابگویی : دراین نوع خطا گوینده به جای واج هدف یک صدا ی غیرمشخص تولیدمی نماید. 3 - اضافی دراین حالت یک صدا یا هجا ی نابجا را وارد واژه یا هجای اصلی مینماید(قوه ری به جای قوری)4- جانشینی : دراین گونه خطاها گویند یک واج استاندارد به غلط جانشین واج هدف میکند (مثلا یوزبه جای روز)

اختلالات تولیدی به علتهای زیر ممکن است بوجود آید

 علل کارکردی: یعنی براثر توانیهای حسی بوجود میآید

 علل محیطی